Hành trình đưa các anh về đất mẹ

Trong các cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc, Hải Dương là địa bàn trọng điểm, nơi trực tiếp diễn ra nhiều trận đánh lớn nhỏ và phải gánh chịu nhiều hy sinh, mất mát về người, trong đó hàng nghìn liệt sĩ vẫn chưa tìm thấy hài cốt, các anh vẫn còn nằm lại nơi núi cao, rừng sâu, trong lòng đất lạnh. Tìm kiếm, quy tập, đưa các anh trở về với quê hương, đất mẹ không chỉ là trách nhiệm mà còn là “cái tâm” của cán bộ, chiến sĩ hôm nay đối với thế hệ cha anh đã hy sinh xương máu cho nền độc lập, tự do của Tổ quốc.

Những ngày tháng Bảy, chúng tôi có dịp cùng đoàn cán bộ Phòng Chính trị (Bộ CHQS tỉnh Hải Dương) tới thăm, tặng quà một số gia đình chính sách, người có công với cách mạng trên địa bàn tỉnh. Chia sẻ với chúng tôi, Thượng tá Tạ Minh Phương, Phó chủ nhiệm Chính trị Bộ CHQS tỉnh Hải Dương cho biết: Những năm qua, Bộ CHQS tỉnh Hải Dương là một trong những đơn vị làm tốt công tác quy tập hài cốt liệt sĩ. Chỉ tính riêng từ năm 2018 đến 2022, đơn vị đã tổ chức tìm kiếm, cất bốc, quy tập được 31 bộ hài cốt liệt sĩ đưa vào nghĩa trang liệt sĩ địa phương. Cụ thể, quy tập được 9 hài cốt liệt sĩ tại thôn An Thổ (xã Nguyên Giáp, huyện Tứ Kỳ); 14 hài cốt liệt sĩ tại huyện Cẩm Giàng; 2 hài cốt liệt sĩ tại huyện Thanh Hà; 1 hài cốt liệt sĩ tại huyện Bình Giang và 5 hài cốt liệt sĩ tại thành phố Hải Dương.

Bộ CHQS tỉnh Hải Dương tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ tại xã Cẩm Chế, huyện Thanh Hà

Cùng với việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ, đơn vị còn tiếp nhận, rà soát, hoàn thiện và trả lời thông tin của 7.300 liệt sĩ do Bộ CHQS các tỉnh, thành phố và đơn vị Quân đội trên cả nước gửi về xác minh thông tin liệt sĩ, mộ liệt sĩ; trích lục, xác nhận thông tin cho gần 2.300 trường hợp; hướng dẫn hơn 2.000 lượt thân nhân và gia đình liệt sĩ làm thủ tục tìm kiếm, cất bốc, di chuyển hài cốt liệt sĩ theo đúng thủ tục, quy định của Nhà nước.

Theo Đại tá Bùi Vinh Được, Phó chính ủy Bộ CHQS tỉnh Hải Dương, người có nhiều năm trực tiếp theo dõi, hướng dẫn, chỉ đạo công tác dân vận, chính sách của LLVT tỉnh cho biết: “Đầu tháng 11-2017, tôi là Phó chủ nhiệm Chính trị Bộ CHQS tỉnh Hải Dương, được cấp trên giao nhiệm vụ cùng Ban Chính sách thuộc Phòng Chính trị phối hợp với UBND huyện Tứ Kỳ và UBND xã Nguyên Giáp tổ chức hội nghị đối thoại xác minh, kết luận về phần mộ liệt sĩ. Qua xác minh cho thấy, có 11 liệt sĩ được chôn cất tại thôn An Thổ. Những nhân chứng xác định có 2 hài cốt đã được thân nhân các liệt sĩ cất bốc đưa về quê, gồm: Liệt sĩ Đoàn Văn Bảng, sinh năm 1918, quê ở xã Yên Hòa, huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình; liệt sĩ Ninh Văn Vy, sinh năm 1925, quê ở xã Yên Mỹ, huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình. Số hài cốt còn lại từ khi xây dựng tường bao (năm 1999) đến nay vẫn còn nguyên hiện trạng và chưa được quy tập vào nghĩa trang liệt sĩ của xã”.

Sau khi xác định được khu vực mộ tập thể liệt sĩ cần tìm kiếm, cất bốc, quy tập, đơn vị đã báo cáo cấp trên; chủ động phối hợp với Huyện ủy, UBND huyện Tứ Kỳ tổ chức đoàn công tác trực tiếp xuống làm việc với cấp ủy, chính quyền xã Nguyên Giáp, thôn An Thổ và các hộ gia đình có hoa màu, cây ăn quả và phần mộ chồng lấn tại khu vực dự kiến tìm kiếm, quy tập để nắm tình hình. Đội Quy tập hài cốt liệt sĩ gồm 40 sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp thuộc các cơ quan, đơn vị của Bộ CHQS tỉnh.

Đại tá Bùi Vinh Được nhớ lại: “Từ ngày 7 đến 9-1-2018, trời mưa rét, nhiệt độ xuống dưới 10 độ C, anh em dựng tạm lán ăn ngủ trên đê tả sông Luộc. Sau 3 ngày tích cực tìm kiếm, chúng tôi đã tìm ở khu vực có thông tin về hài cốt, phát hiện và quy tập được 9 bộ hài cốt liệt sĩ; tiến hành bàn giao, lập và quản lý hồ sơ, sơ đồ mộ chí bảo đảm chặt chẽ, đúng nguyên tắc. Đơn vị đã phối hợp với cấp ủy, chính quyền, đoàn thể địa phương tổ chức lễ truy điệu và an táng liệt sĩ theo đúng nghi thức, bảo đảm trang trọng và có ý nghĩa giáo dục truyền thống sâu sắc”.

Hiện nay, ở Phòng truyền thống Bộ CHQS tỉnh Hải Dương đang trưng bày lá thư cảm ơn của ông Ngô Trọng Cảnh, ở phố Trần Kiên, phường Thanh Bình, TP Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình. Ông là con trai cụ Ngô Văn Thiệp, hy sinh ngày 3-1-1954 tại thôn An Thổ, xã Nguyên Giáp. Bức thư ghi ngày 14-1-2018, có đoạn: “... từ ngày 7 đến 9-1-2018, hàng chục cán bộ, chiến sĩ Bộ CHQS tỉnh Hải Dương đã dầm mình trong mưa rét, nhất là hai đồng chí trực tiếp tìm hài cốt liệt sĩ trong bùn, nước với hành động hết sức cẩn trọng, nhẹ nhàng, chu đáo, tỉ mỉ. Nhờ vậy mà hầu hết các bộ hài cốt đều còn nguyên vẹn...”.  

Để làm tốt hơn nữa công tác chính sách nói chung, công tác quy tập hài cốt liệt sĩ nói riêng, theo Đại tá Bùi Vinh Được, thời gian tới, đơn vị tiếp tục phối hợp với cấp ủy, chính quyền, các tổ chức, cá nhân, tầng lớp nhân dân, nhất là các cựu chiến binh trong việc cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ để phục vụ công tác rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ; lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Đây không chỉ là nghĩa vụ, trách nhiệm mà còn là mệnh lệnh từ trái tim thôi thúc các thế hệ cán bộ, chiến sĩ LLVT tỉnh Hải Dương miệt mài với phương châm “còn thông tin, còn tìm kiếm hài cốt liệt sĩ”; đây là việc làm có ý nghĩa giáo dục truyền thống sâu sắc, để lại ấn tượng tốt đẹp, tình cảm trân trọng, tri ân các anh hùng liệt sĩ, đáp ứng tâm nguyện và sự mong mỏi của thân nhân các liệt sĩ.

Nguyễn Thanh - Kiên Thái