“Như có Bác trong ngày đại thắng”- Ca khúc sống mãi với thời gian

Ca khúc chỉ vỏn vẹn có 60 từ của nhạc sĩ Phạm Tuyên. Và thực sự chưa có tiền lệ ở nước ta, chỉ với một ca khúc này, nhạc sĩ Phạm Tuyên đã được Nhà nước vinh danh, tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba.

Tháng Tư năm nay, tôi không về Hà Nội để thăm ông được. Gọi điện hỏi thăm, không thấy ông bắt máy, đành gọi điện nói chuyện với Phạm Thị Tuyến - con gái ông, thì được biết gần đây nhạc sĩ không nghe điện thoại nữa, nhưng vẫn mạnh khỏe. Ở cái tuổi 94 như ông, thế là quý lắm!

Mấy năm trước, ông kể rằng “Các em ở các cơ quan truyền thông điện thoại đến, liên hệ xin được ghi hình, phỏng vấn về ký ức những ngày cuối cùng đến chiến thắng 30-4-1975. Nhưng câu chuyện không phải xảy ra ở chiến trường, mà là ở hậu phương, ở ngay trên mảnh đất thủ đô, khi ông còn làm trong Ban âm nhạc Đài Tiếng nói Việt Nam, sâu sắc nhất là ông đã kịp thời sáng tác nên ca khúc bất hủ “Như có Bác trong ngày đại thắng”. Nhưng ông từ chối khéo, rằng mình đã kể nhiều rồi, năm nào cũng vẫn những câu chuyện ấy. Vả lại nói năng bây giờ cũng khó nhọc hơn rồi. Lại có phóng viên cũng xin ghi âm, hồi ức…Ông cũng bảo, thôi thì nói đôi điều, để cho bạn bè gần xa biết ông vẫn còn đấy”.

Tác giả được gặp gỡ nhạc sĩ Phạm Tuyên (bên trái) tại nhà riêng

Nói thì nói vậy thôi, chứ với nhiệt tình của những phóng viên, nhạc sĩ Phạm Tuyên - người của công chúng vẫn giành thời gian để anh em truyền hình của Báo Nhân Dân ghi hình và những lời tâm sự của người nhạc sĩ tài hoa trong những ngày vui của đất nước…

Mới năm kia, cũng vì kính phục người nhạc sĩ bậc thầy, mà các cô giáo và học trò trong “Câu lạc bộ bồi dưỡng tài năng trẻ Đoàn Thị Điểm - Hưng Yên” từ quê mẹ của Phạm Tuyên đã kéo nhau ra tận nhà riêng của ông ở phố Vạn Bảo (Hà Nội) tổ chức sinh nhật mừng thầy Phạm Tuyên 90 tuổi. Ông bồi hồi thấy mình trẻ lại, khi được các cháu đeo cho tấm khăn quàng đỏ, lại được nghe các em hát bài “Tiến lên đoàn viên” trong căn phòng chật hẹp, ánh lửa ngọn nến bập bùng, ấm áp tình đời… Nhạc sĩ mấy lần lau nước mắt vì xúc động… Đấy là niềm vui đầu năm của một nhạc sĩ 70 năm tuổi Đảng, 90 tuổi đời, trùng với con số 90 năm ngày thành lập Đảng…

Hẳn bạn đọc từng biết chuyện nhạc sĩ Phạm Tuyên viết ca khúc “Như có Bác trong ngày đại thắng” vào đêm ngày 28-4-1975, sau khi nghe bản tin cuối cùng của Đài Tiếng nói Việt Nam đưa tin phi công Nguyễn Thành Trung ném bom sân bay Tân Sân Nhất. Linh tính như báo cho ông biết, cuộc kháng chiến giải phóng miền Nam đã đến hồi kết. Và cảm xúc trào dâng trong trái tim người nhạc sĩ  khi ấy 45 tuổi, chưa đầy 2 giờ đồng hồ ông đã viết xong bài “Như có Bác trong ngày đại thắng”.

Điều kỳ thú là, trong ca khúc này, nhạc sĩ Phạm Tuyên chỉ sử dụng có 40 từ, và điệp khúc 4 lần 5 từ “Việt Nam - Hồ Chí Minh”, tổng số là 60 từ cho cả bản nhạc. Giai điệu giản dị, ca từ ngắn gọn, súc tích, dễ hát, dễ thuộc; ca khúc có sức sống mãnh liệt, rất hiếm thấy trong âm nhạc nước nhà. Người ta hát trong sinh hoạt cộng đồng, trong lễ tiết, những buổi giao lưu. Cũng từ nhạc phẩm này, nhạc sĩ Phạm Tuyên được thưởng Huân chương Lao động hạng Ba.

 Trong sự nghiệp âm nhạc của Phạm Tuyên, đề tài về Đảng, đất nước và trẻ thơ là đặc sắc nhất. Với hơn 200 ca khúc, chiếm khoảng một phần ba gia tài đồ sộ của mình, những nhạc phẩm cho mọi lứa tuổi thiếu niên nhi đồng đã được nhiều thế hệ thiếu nhi cả nước yêu thích. Chỉ tính từ khi làm âm nhạc chuyên nghiệp (1958) cho tới lúc nghỉ hưu (1994), Phạm Tuyên sáng tác khoảng 700 ca khúc trữ tình cách mạng. Trên chặng đường âm nhạc đầy gian nan, người bộ hành nặng trĩu đôi vai nghĩa vụ và trách nhiệm, để lại phía sau những dấu ấn.

Là người nổi tiếng, nhưng nhạc sĩ Phạm Tuyên sống rất giản dị, chân tình. Năm nay, nhạc sĩ Phạm Tuyên đã vào tuổi 94. Người nhạc sĩ già vẫn đau đáu một khát vọng là hãy quan tâm hơn nữa đến âm nhạc thiếu nhi. Hãy gieo vào tâm hồn các em những nét đẹp truyền thống, nhân văn hướng đến tương lai.

Khúc Hà Linh