Trận đánh mìn ở ga Phạm Xá (huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương) - Trận thắng vang dội, làm nên ý nghĩa “Sấm đường 5”

Đầu năm 1954, địch thiết lập và củng cố tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ. Để tăng cường cho mặt trận quan trọng này và cho các chiến trường khác trên toàn Đông Dương, thực dân Pháp gấp rút đưa thêm quân từ chính quốc sang, từ Triều Tiên đến. Chúng chở quân bằng đường biển cập bến Hải Phòng, rồi từ Hải Phòng theo đường sắt lên Hà Nội để tung vào các chiến trường. Nhằm bảo vệ đường sắt ở khu vực Phạm Xá, địch đóng đồn cách nhau 600m. Phía Đông ga Phạm Xá là bốt Pháp do một đại đội lính ngụy sĩ quan Pháp chỉ huy, vũ khí có đại liên và tiểu liên, súng trường. Chúng thiết lập hai hệ thống đèn pha chiếu sáng ngược nhau, hệ thống vật cản ở phía Nam đường sắt gồm hàng rào dây thép gai kiểu mái nhà, có gài các loại mìn chống bộ binh M2A1, M16A2 và treo ống bơ để gây tiếng động khi bị va chạm, ngoài hàng rào là một hào rộng 3m, sâu 1,5m chạy từ xóm Măng tới ga.

Đoàn tàu của thực dân Pháp bị lực lượng du kích đánh đổ tại ga Phạm Xá (Hải Dương) ngày 31-1-1954. (ảnh tư liệu)

Để phối hợp với mặt trận Điện Biên Phủ, tỉnh đội Hải Dương chỉ thị cho huyện đội Kim Thành tổ chức một trận phục kích đánh mìn trên đường sắt ở địa bàn Kim Thành nhằm tiêu diệt một bộ phận lớn sinh lực địch, phá hủy phương tiện vận tải đường sắt của chúng, tạo thế cho lực lượng du kích hoạt động khống chế đường số 5. Trong quá trình tổ chức và tiến hành trận đánh phải đảm bảo yêu cầu làm sao cho địch không có lý do để tàn sát, khủng bố nhân dân.

Sau khi nhận chỉ thị của tỉnh đội Hải Dương, Ban chỉ huy huyện đội Kim Thành hạ quyết tâm tổ chức trận phục kích đánh một đoàn tàu chở quân của địch tại khu vực ga Phạm Xá. Phương tiện đánh là khối thuốc nổ, được điều khiển nổ bằng nguồn điện. Phải tổ chức trận địa thật bí mật, bất ngờ, an toàn từ lúc chuẩn bị đến khi kết thúc trận đánh.

Lực lượng tham gia trận đánh gồm một trung đội do đồng chí huyện đội phó Nguyễn Văn Thòa trực tiếp chỉ huy, có công binh tỉnh hướng dẫn kỹ thuật, mỗi người được trang bị một khẩu tiểu liên, lượng nổ 100kg, 5 kíp điện có thuốc nổ mồi, 300m dây dẫn điện, 50 quả pin 1,5V đấu nối tiếp. Sau khi nhận nhiệm vụ đồng chí Thòa cùng một cán bộ tiểu đội là người thôn Phạm Xá từ căn cứ Thanh Hà đột nhập vào khu vực ga Phạm Xá trinh sát nắm chắc quy luật tuần tra, canh gác, nghiên cứu địa hình xung quanh, xác định điểm đánh mìn, nơi đặt trạm gây nổ và đường rút lui.

Đêm 9-01-1954, trung đội đánh mìn từ căn cứ Thanh Hà vượt sông sang địa điểm đã xác định để thiết lập trận địa mìn; các chiến sĩ vừa cảnh giới vừa nhẹ nhàng đào bới chuyển từng xẻng đất ra nơi an toàn, không để rơi vãi, làm xong thì xóa hết dấu vết, ngụy trang thật khéo để ban ngày địch không thấy có gì khả nghi. 4 giờ 30 ngày 10-01, quân ta đào xong hố chôn lượng nổ sâu 0,8m, rộng 0,6m, đào xong ta chưa đặt lượng nổ mà tạm chôn một quả mìn giả. Qua theo dõi 5 ngày đêm thấy điểm đánh vẫn an toàn, đồng chí Thòa quyết định cho chôn lượng nổ chính thức gồm 100 kg thuốc nổ, đường dây điện cũng được chôn sâu và ngụy trang kỹ.

Suốt hơn 2 tuần sau khi chôn mìn, tổ đánh mìn thay nhau giấu mình dưới hầm chịu giá rét, đợi đoàn tàu địch. Trong tổ phân công 2 đồng chí nằm hầm, 3 đồng chí bám sát theo dõi địch, ban đêm cả tổ rút về nghỉ ở chùa Phạm.

Đúng như dự đoán, đêm 30 rạng sáng 31-01- 1954, địch tăng cường lực lượng tuần tra canh gác và mai phục hai bên đường, đồng thời dùng thuốn và máy dò mìn sục sạo khắp khu vực ga Phạm Xá, ban đêm trúng bắn từng loạt đại bác vào các thôn lân cận, đèn pha chiếu sáng rực khắp khu vực ga.

7 giờ 30 ngày 31-01 như thường lệ có một đoàn tàu chở đá chạy qua, tiếp đó là đoàn tàu chở hành khách, đến 9 giờ 30 là chuyến tàu chở hàng có nhiều toa bịt kín. Ba đoàn tàu đã chạy qua không thấy có quân lính đi cùng, nhưng bọn lính địch làm nhiệm vụ canh phòng bảo vệ vẫn được bố trí cẩn mật ở hai bên đường. Cả tổ phán đoán sắp có một đoàn tàu quan trọng sẽ qua, chắc là chở quân lính.

10 giờ 15 có tiếng còi xe lửa từ hướng ga Phú Thái vọng lại, một đoàn tàu tốc hành chở đầy quân lính đang chạy tới, toàn là lính Lê Dương mũ đỏ, trang phục còn mới. 10 giờ 30 đúng lúc đoàn tàu lao vào điểm đặt lượng nổ, đồng chí Thòa ra lệnh cho đồng chí Viện đóng mạch điện. Khối thuốc 100 kg nổ rung chuyển cả trời đất, đoàn tàu như con rắn khổng lồ quằn quại, đứt khúc, các toa xô vào nhau ầm ầm, lăn  xuống ruộng, cả khu vực ga Phạm Xá mịt mù khói lửa, quân địch chết ngổn ngang, chồng chất lên nhau.

Kết quả ta tiêu diệt và làm bị thương 778 tên lính Lê Dương, phá hủy 4 toa xe, lật đổ 4 toa và đầu máy, 20m đường ray bị uốn cong, làm ngưng trệ vận chuyển của địch trên đoạn đường này 4 ngày đêm.

Với quyết tâm cao, tinh thần chịu đựng gian khổ, coi thường hiểm nguy và kỹ thuật điêu luyện, tổ đánh mìn huyện đội Kim Thành đã đánh một trận xuất sắc tiêu diệt một bộ phận quan trọng sinh lực địch, làm chấn động cả vùng Hải Dương, Hải Phòng. Trận đánh đã làm tê liệt việc vận chuyển của địch trên tuyến đường huyết mạch này trong thời gian dài, hỗ trợ đắc lực cho chiến trường chính Điện Biên Phủ giành thắng lợi đồng thời góp phần thúc đẩy phong trào chiến tranh du kích trên tuyến đường sắt và đường số 5.

BBT (tổng hợp)